CHANUKA! - Święto Świateł.

 

Autorka: Wiesława Rawska - Tejszerska

Chanukija -  wycinanka z błogosławieństwem chanukowym:
Błogosławiony jesteś Panie, Boże nasz, Królu Wszechświata, który uświęciłeś nas swymi przykazaniami i przykazałeś nam zapalać światło chanuki
Baruch Ata, Adonaj Elohejmu, Melech haolam, aszer kidszanu, bemicwotaw weciwanu lehadlik ner szel Chanuka

    

We środę, 9 grudnia w Centrum Kultury Jidysz świętowaliśmy Chanukę. To wesołe i bardzo przyjemne święto upamiętnia cud, jaki przydarzył się w Świątyni Jerozolimskiej podczas powstania Machabeuszy przeciw Grekom (połowa II w. p. n. e.), gdy Żydzi odzyskali świątynię z helleńskich rąk. Okazało się wówczas, że nie ma zapasu oliwy do świątynnej menory (kandelabr). Ilość, która pozostała mogła wystarczyć jedynie na jeden dzień. Cud sprawił, że wystarczyła na całe osiem dni, czyli tyle czasu, ile potrzeba było na zebranie nowego zapasu. Chanuka jest ośmiodniowym świętem ustanowionym w 164 r. p. n. e., by upamiętnić tamte wydarzenia. Każdego roku, 25 dnia miesiąca kislew Żydzi zapalają pierwsze chanukowe światło, dodając każdego następnego dnia kolejne, tak, aż rozbłyśnie osiem świec na świeczniku. Zaczyna się zawsze od prawej strony świecznika. Co ciekawe, drugiego dnia zapala się najpierw drugą świeczkę, przypisaną na ten dzień, a dopiero do niej zapala się tę, która płonęła poprzedniego dnia. Tak samo postępuje się z kolejnymi świecami. Świece powinny palić się przynajmniej pół godziny. Do zapalania świec służy osobna dziewiąta świeca, zwana szamaszem (pomocnikiem), która, choć znajduje się na chanukiji, nie może stać w jednym rzędzie z ośmioma świątecznymi świeczkami. Nie można zapalać świateł chanukowych jednego od drugiego, nie mogą się one też stykać.

Czwarty dzień Chanuki w Centrum Kultury Jidysz

Zapalaniu świec towarzyszą też specjalne błogosławieństwa, wymawiane każdego dnia. Chanukija, czyli chanukowy świecznik powinien stać w oknie, by w ten sposób przypominać przechodniom o tamtym cudzie z czasu Machabeuszów.

W tym świątecznym czasie ważne są również potrawy, charakterystyczne dla Święta Świateł. W czasie Chanuki najważniejsze miejsce zajmują potrawy przyrządzane na oleju.
Stąd też, w tym czasie wielką popularnością cieszą się placki ziemniaczane, zwane latkes, ponadto wszelkiego typu pączki i faworki. 

Nasz stół chanukowy.

Na pamiątkę Judyty (która w czasie powstania Machabeuszy podstępem pozbawiła życia Holofernesa,  jednego z wodzów Nabuchodonozora, co wpłynęło na zwycięstwo Żydów) podaje się również potrawy z mleka i serów.

Występ artystów Teatru Żydowskiego.

Podczas naszej Chanuki, po wykładzie Jakuba Skrzypczaka z krótkim programem artystycznym wystąpili artyści Teatru Żydowskiego, do których w ochotą przyłączyło się wielu uczestników. Śpiewaliśmy ile sił! Wspaniałe doświadczenie!
Po części oficjalnej, zakończonej wspólnym śpiewaniem, rozpoczęła się ta mniej formalna, podczas której prym wiodły rozmowy, próbowanie chanukowych smakołyków, a jedno z ważniejszych miejsc zajmował też drejdl, czyli chanukowa gra hazardowa, podczas której (najczęściej przy użyciu monet czekoladowych) próbuje się ograć przeciwników.

Oto jeden z naszych stołów do gry, na którym pyszni się instrukcja drejdla, ale też leżą już pierwsze monety graczy.

Drejdl w działaniu.

Na każdej z czterech ścian drejdla widnieje jedna z hebrajskich liter: n, g, h, f - pierwsze litery słów: "nes gadol haja szam" , co oznacza "cud wielki był tam". W czasie gry litery te mają specjalne znaczenie:  hebrajskie litery mają na potrzeby gry znaczenie w jidysz: "n" - "niszt" (nic się nie dzieje, nie zabierasz, ani nie tracisz monety); "g" - "ganc" (bierzesz wszystko co leży w banku); "h"- "halb" (bierzesz połowę monet); "sz" - "sztel-an" (postaw, dodaj do banku jedną monetę).
Nasze drejdle przyleciały z Izraela, gdzie widnieją litery: n, g, h, p, które są pierwszymi literami słów w zdaniu: "nes gadol haja po" ("wielki cud stał się tu"). "Sz" zastępuje więc "p", ale w grze nie robi to żadnej różnicy.
W części mniej oficjalnej musiało też znaleźć się miejsce dla tańca. Wspaniałe studentki naszego Uniwersytetu Trzeciego Wieku zaprezentowały swoje wyjątkowe umiejętności.

Taniec w kręgu.

Ten wyjątkowy wieczór szybko dobiegł końca, jak wiadomo podczas dobrej zabawy czas biegnie zbyt prędko. Pozostaną nam wspomnienia i zdjęcia oraz... chęć na kolejne wspólne świętowanie!

Dziękujemy za tę Chanukę wszystkim wspaniałym gościom, a nade wszystko  wolontariuszkom, za ich zaangażowanie i pomoc!